Inhoudsopgave
Koplampen: LED, xenon en halogeen. Een korte geschiedenis van componenten en soorten
De geschiedenis van de auto en de ontwikkeling van de koplamp gaan hand in hand. Moderne auto's zijn uitgerust met halogeen-, kwaliteit xenon- of LED-koplampen en die twee laatste hebben de toekomst. Ze zijn een wereld verwijderd van de systemen waar het allemaal mee begon.
Spiegel als reflector
Pas in de jaren tachtig van de negentiende eeuw begon iets te ontstaan dat je koplamp kon noemen. Dit type was gevuld met acetyleen of olie. Producenten gaven de voorkeur aan acetyleen, aangezien de vlam beter tegen wind en regen bestand was. Spiegels achter de vlam moesten het licht uitvergroten. In het donker waren deze echter niet erg effectief omdat het licht niet kon worden gericht. Het was dan ook meer een kwestie van gezien worden dan van zien.
Elektrische koplampen
Vanaf het begin van de 20ste eeuw werden elektrische koplampen ontwikkeld, maar voordat ze de norm waren, zou nog wel een decennium duren. In 1912 legde Cadillac de grondslag voor het moderne elektrische systeem door integratie van de elektrische ontsteking met de bediening van de verlichting. Bosch slaagde in 1913 erin de elektrische lamp te koppelen aan een dynamo en regeleenheid.
Toen elektrische verlichting standaard werd, volgden de verbeteringen elkaar in rap tempo op. Bij de eerste dimlichten van 1915 moest de bestuurder nog uit de auto stappen om van grootlicht naar dimlicht te switchen. Cadillac introduceerde dimlicht dat in de auto kon worden bediend in 1917, en vervolgens bochtverlichting. Het Tsjechische merk Tatra kwam in 1935 met meedraaiende koplampen, waarop Cadillac in 1939 mistlampen introduceerde. Meer over de tegenwoordige toepassing daarvan lees je in Mistlampen: doel en gebruik.
In de veertiger jaren begonnen de koplampen er meer uit te zien zoals we vandaag gewend zijn. In Amerika kwam de zogenaamde sealed beam koplamp in zwang. Bij deze verzegelde units vormen gloeidraden, reflector en koplampglas auto één geheel en wanneer het licht kapot ging, moest de hele unit worden vervangen. In Europa volgden al gauw de aerodynamische koplampafdekkingen waarbij de gloeilamp apart kon worden uitgewisseld. Het zou nog tot 1983 duren voordat deze variant in de US werd toegelaten.
Met de gloeilamp: halogeen
De jaren zestig van vorige eeuw zagen de opkomst van de halogeen-koplamp. Deze biedt helderder en duurzamere verlichting vanwege de effectieve reactie tussen het halogeengas en de wolfraam gloeidraad. Omwille van hun prijs-prestatieverhouding zijn deze nog altijd erg in trek. Bij het rijden in het nachtelijke donker is het licht prettig voor de ogen, niet alleen voor de bestuurder, maar ook voor tegenliggers. Passende modellen zijn bijna overal in garages, detailhandelaars en zelfs bouwmarkten te koop. Qua lichtrendement is er echter nog wel ruimte voor verbetering. Met name in de lagere voertuigklassen worden vaak relatief eenvoudige halogeenlampen gebruikt. Stralings- en lichtsterkte zijn hiervan niet optimaal. Bovendien hebben de lampen te lijden onder weersomstandigheden en moet relatief vaak een gloeilamp van de grote koplichten worden vervangen.
De koplamp met xenon
Xenonverlichting deed in 1991 zijn intrede en bood in vergelijking met halogeenlampen aanzienlijk meer helderheid en lichtrendement. Deze variant wordt doorgaans echter niet seriematig geïnstalleerd en moet tegen een hoge extra prijs worden aangeschaft. Dit kan afhankelijk van fabrikant en model al gauw in de viercijferige bedragen lopen. Dan profiteer je als bestuurder wel van het heldere witte licht en een degelijke belichting van de weg. De reikwijdte en de zijwaartse belichting zijn beter. Het betere zicht dat xenonverlichting biedt, betekent ook een verhoogde veiligheid.
Sinds het jaar 2000 werd deze lichtvariant uitgebreid met de beschikbaarheid van bi-xenon als dimlicht en grootlicht voor de auto. Het nadeel van xenonverlichting: wanneer de specifieke lamp, de zogenaamde xenon-brander of zijn regeleenheid defect zijn, kan de vervanging een dure grap worden. Nog een nadeel ondervinden tegenliggers, namelijk de zeer felle output, die als verblindend wordt ervaren.
Moderne LED-verlichting
Sinds enkele jaren zijn LED-koplampen de trend. Behalve dat ze een erg aantrekkelijke vormgeving hebben, genereren deze een aangenaam, helder licht. Zeer gebruikelijk zijn de LED-koplampen, samengesteld uit talrijke lichtdioden. Deze kleine, maar zeer krachtige lampjes dragen bij tot de verbetering op het gebied van verkeersveiligheid. Bovendien verbruiken ze weinig stroom. Ze zijn tegen een meerprijs verkrijgbaar en dit kan afhankelijk van het automodel in de honderden euro's lopen. LED-verlichting heeft een erg lange levensduur; meestal gaat het een autoleven lang mee. Wanneer hij echter toch (bijvoorbeeld vanwege een aanrijding) defect is, moet de hele koplamp worden uitgewisseld omdat de afzonderlijke dioden niet kunnen worden vervangen. Dit maakt de reparatiekosten dan ook hoog. Bovendien gelden speciale voorschriften voor de installatie omdat de LEDs enkel in modulevorm kunnen worden ingebouwd en dit moet aan bepalingen voldoen.
Tot slot
De ontwikkeling staat niet stil, aangezien ook de vereisten voor energiegebruik, efficiëntie, gebruiksvriendelijkheid, maar ook vormgeving constant veranderen. Uiteindelijk betekent dit een beter product voor de verbruiker, echter ook nieuwe regels die hij in acht moet nemen met betrekking tot het onderhoud ervan. Nieuwe producten betekent ook de inzet van nieuwe materialen. Informeer je met het oog daarop goed Hoe je de lichtsterkte van koplampen zelf weer kunt herstellen.
De beste producten op dit gebied: